Wbrew utartym stereotypom, Pomorze to nie tylko przemysł stoczniowy i turystyczny. Choć nadmorskie położenie nadal odgrywa kluczową rolę w lokalnej gospodarce, coraz większe znaczenie mają także dynamicznie rozwijające się nowe technologie. Zgodnie z raportem Digital Poland „Map of Polish AI”, Trójmiasto jest jednym z głównych ośrodków rozwijania sztucznej inteligencji w kraju. Pomorze wyróżnia się na tle Polski nie tylko dzięki dużej ilości startupów i firm technologicznych o ugruntowanej pozycji na rynku AI, ale także za sprawą aktywnej społeczności i bogatego zaplecza naukowego i instytucjonalnego, które sprzyjają rozwojowi nowych technologii. Branża AI znalazła na Pomorzu doskonałe warunki rozwoju i zagościła tu na stałe.
Pomorskie sukcesy
Sztuczna inteligencja (ang. artificial intelligence) to już nie odległa przyszłość rodem z filmów science fiction, ale nasza codzienność. Na AI opiera się wiele technologii, z których korzystamy każdego dnia. Najczęściej nawet nie zdając sobie sprawy z tego, że za narzędziami i procesami, które ułatwiają nam codzienne życie stoi inteligentna maszyna. Sztuczna inteligencja pomaga sprawnie zaparkować samochód, zapewnia bezpieczeństwo naszych pieniędzy w banku i czuwa nad naszym zdrowiem pod postacią aplikacji i urządzeń medycznych. Liczne innowacje z dziedziny sztucznej inteligencji pochodzą z województwa pomorskiego. Najbardziej znanym przykładem dorobku pomorskich firm ICT jest powszechnie znany syntezator mowy o nazwie Alexa. Mało kto wie, że technologia, która stoi u podstaw jego stworzenia to zasługa polskich innowatorów z gdyńskiego startup-u Ivona Software. Opracowany przez nich zaawansowany syntezator mowy okazał się tak wielkim sukcesem, że jego potencjał dostrzegł międzynarodowy gigant, Amazon. W 2013 roku Amazon wykupił firmę i tak Ivona została Alexą. Dziś Alexa jest najbardziej popularnym urządzeniem tego typu na świecie, konkurować z nią może jedynie Google Assistant.
Kolejnym lokalnym start-upem, który odniósł międzynarodowy sukces jest gdańska firma Neoteric, która współpracuje z klientami biznesowymi pomagając im wdrażać nowoczesne rozwiązania z dziedziny uczenia maszynowego. Według rankingu prestiżowego portalu Clutch, Neoteric jest jednym z najlepszych dostawców rozwiązań AI na świecie. „Nasza przygoda z AI rozpoczęła się w 2015 roku. Dziś pracujemy dla globalnych marek takich jak Bank Światowy, Boeing czy Nestle, pomagając im zwiększać sprzedaż, optymalizować marże i usprawniać procesy wewnętrzne z wykorzystaniem modeli predykcyjnych i silników rekomendacyjnych. Trójmiasto i jego ekosystem sprzyjają podobnym sukcesom. Lokalne uczelnie dostarczają rzesze świetnie wyszkolonych absolwentów kierunków ścisłych, którzy później zdobywają doświadczenia w światowych firmach takich jak Intel, Nordea czy Lufthansa. To z nich młode firmy takie jak nasza mogą budować swoje zespoły” – opowiada Darek Kociecki, Chief Growth Officer Neoteric.
Pomorze jest doskonałym miejscem dla innowacyjnych start-upów ze względu na liczne inicjatywy wspierające młode firmy na drodze do sukcesu. Jednym z przykładów takiego wsparcia jest firma Toucan Systems, która powstała dzięki Funduszowi Kapitałowemu Agencji Rozwoju Pomorza pomagającemu młodym firmom w realizacji innowacyjnych pomysłów. Ich produkt, urządzenie Toucan Eye, umożliwia osobom niedowidzącym samodzielne poruszanie się w przestrzeni publicznej. Dzięki wykorzystaniu rozwiązań AI to proste w obsłudze urządzenie analizuje otoczenie, odczytuje teksty i przetwarza je na mowę. Tucan Eye udziela niedowidzącym praktycznych informacji takich jak numer budynku czy pokoju w urzędzie, pomaga odczytać menu w restauracji i rozkład jazdy autobusów na przystanku. Obecnie spółka pracuje nad kolejnym innowacyjnym urządzeniem o nazwie Toucan Assistant, które będzie wspierało seniorów w codziennym funkcjonowaniu. Założyciele Toucan Systems przyznają, że sukces zawdzięczają nie tylko kreatywności i kompetencjom ale także także wielu wykorzystanym szansom i sprzyjającym lokalnym uwarunkowaniom. „Dzięki środkom Narodowego Centrum Badań i Rozwoju pozyskanym dzięki Agencji Rozwoju Pomorza, nasza firma mogła rozwinąć się i stworzyć wewnętrzny dział badawczy, który zajmuje się projektami wykorzystującymi sztuczną inteligencję do rozwiązywania ważnych problemów społecznych. Oczywiście stworzenie takiego działu byłoby niemożliwe, gdyby nie dostęp do uzdolnionych absolwentów szkół wyższych. Uczelnie w województwie pomorskim mają bardzo wysoki poziom kształcenia, co zostało zauważone również przez zagraniczne firmy, które chętnie otwierają własne centra badawcze w regionie. Potencjał pomorza jest naprawdę olbrzymi dlatego cieszymy się, że właśnie tutaj mamy swoją siedzibę.” – mówi Radosław Zdunek, Prezes Toucan Systems.
W województwie pomorskim od 10 lat prężnie działa powołana przez samorząd inicjatywa Invest in Pomerania (IiP), której podstawowym celem jest pozyskiwanie zagranicznych inwestorów dla regionu. IIP nie tylko przyciąga nowe inwestycje, ale także buduje wizerunek województwa pomorskiego na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem potencjału gospodarczego regionu. „Dzięki stałej analizie mocnych stron Pomorza zwróciliśmy uwagę na siłę lokalnej branży AI. Promując województwo często bezpośrednio współpracujemy z lokalnymi firmami, opowiadamy o ich sukcesach, produktach, usługach, a także zaawansowaniu technologicznym. Promocja regionu idzie w parze z promocją firm działających w jego obrębie. Dlatego we współpracy z firmami z branży stworzyliśmy AI Pomerania (http://aipomerania.com/), stronę internetową i platformę promocyjną, na której przedsiębiorcy z pomorza prezentują swoje produkty i usługi opracowane w oparciu o sztuczną inteligencję. Dzięki inicjatywom takim jak AI Pomerania, lokalne firmy zyskują rozgłos, a sam region zaczyna być kojarzony z rozwojem najnowszych technologii, co przekłada się na kolejne tego typu inwestycje w regionie. Rozwojowi branży AI na Pomorzu służy także wyjątkowe w skali kraju zaangażowanie we współpracę przedstawicieli biznesu, nauki i władz regionu, które w ramach naszych działań inicjujemy i wspieramy.” – wyjaśnia Bartosz Wojtasiak z Invest in Pomerania.
Pomorze zaprasza talenty
Nowoczesna branża jaką jest AI, jak tlenu potrzebuje wysoko wykwalifikowanych pracowników. Stały dostęp do specjalistów w takich dziedzinach jak informatyka, matematyka, fizyka, automatyka, elektronika, telekomunikacja oraz nauki biologiczne to jedno z największych wyzwań stojących przed każdym regionem aspirującym do roli technologicznego hubu. Pomorskie radzi sobie z nim wyjątkowo dobrze. Region dysponuje jedną z najlepszych politechnik w kraju oraz renomowanymi uniwersytetami. Invest in Pomerania pozyskuje również specjalistów i firmy ICT spoza regionu, co dodatkowo zasila rynek pracy i zwiększa potencjał branży. W tym celu uruchomiona została inicjatywa Live More. Pomerania (livemorepomerania.com), która przedstawia region jako świetne miejsce do pracy, nauki i życia, oraz platforma rekrutacyjna Jobs@Pomerania (www.jobs.livemorepomerania.com) przeznaczona dla osób spoza regionu poszukujących zatrudnienia na Pomorzu. Ostatnio za sprawą programu Come2Pomerania (https://come2pomerania.wordpress.com/), IiP skupia się w szczególności na ułatwieniu relokacji biznesu i talentów z Białorusi i Ukrainy.
Pozyskanie specjalistów jest pierwszym krokiem do sukcesu regionu, kolejnym jest ich zatrzymanie. W tej kwestii również Trójmiasto nie zawodzi. Zwiększająca się stale liczba międzynarodowych korporacji takich jak Intel, Nordea, Lufthansa czy Boeing, które chętnie wybierają Pomorze na lokalizację swoich działów R&D pracujących nad rozwiązaniami wykorzystującymi uczenie maszynowe jest szansą dla utalentowanych, młodych absolwentów na zdobywanie praktycznych umiejętności oraz rozwój kariery. Profesjonaliści i pasjonaci AI mają tu także szereg możliwości rozwoju, wymiany doświadczeń i wiedzy. Organizowane są dziesiątki spotkań, hackatonów, szkoleń i konferencji (w czasie trwania pandemii także online). Na Politechnice Gdańskiej działa klub naukowy AI Bay – Zatoka Sztucznej Inteligencji stymulujący działania badawcze, rozwojowe i edukacyjne. Prężnie działa także Hackerspace Trójmiasto – największy hackerspace w Polsce Północnej. „Hackerspace to społeczność łącząca twórców różnych dziedzin. Łączymy programistów, elektroników, rzemieślników i artystów, zarówno amatorów jak i profesjonalistów. Każdy kto lubi tworzyć coś z niczego znajdzie tu swoje miejsce. Dzięki obecności zróżnicowanego grona specjalistów jesteśmy w stanie rozwijać dowolnie szalone projekty. Większość z nich obraca się wokół tematu programowania i branży IT, ale bardzo często pojawiają się pierwiastki z zupełnie „innego świata”. Czasem było to połączenie technologii z muzyką (jak w przypadku Music Jam), czasem z ekologią (hackathon Hack4change), a innym razem z grami (maraton tworzenia gier Game Jam).” – opowiada Marcin Młyński, założyciel Hackerspace Trójmiasto. Od 2007 roku w Trójmieście odbywa się także konferencja Infoshare, czyli największa konferencja technologiczna w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2020 r. w wydarzeniu, uczestniczyło blisko 200 prelegentów z Polski i ze świata wśród których znaleźli się przedsiębiorcy z Doliny Krzemowej, przedstawiciele wiodących europejskich VC i największych globalnych korporacji. Wspomniane organizacje i wydarzenia to tylko kilka przykładów z szerokiej oferty inicjatyw, które motywują specjalistów AI do pozostania i przenoszenia się na stałe do Trójmiasta.
Gdzie nauka spotyka biznes
Współpraca biznesu i nauki jest motorem napędowym branży AI. Postęp nauki napędza biznes, a rozwój biznesu popycha naprzód naukę. Pomorze także w tej kwestii dysponuje silnym potencjałem rozwojowym. Tutejsze firmy bardzo często współpracują z jednostkami naukowymi angażując naukowców w prace badawczo-rozwojowe. Zlokalizowane są tu liczne szkoły wyższe oraz organizacje umożliwiające kooperację między jednostkami naukowymi, a firmami. Trzy najważniejsze uczelnie regionu – Gdański Uniwersytet Medyczny, Politechnika Gdańska oraz Uniwersytet Gdański utworzyły Związek Uczelni im. Daniela Fahrenheita, który ułatwia ich współpracę i sprzyja rozwojowi nauki poprzez międzyuczelniane projekty badawcze. Największą rolę odgrywa Politechnika Gdańska z całym swoim zapleczem naukowym i statusem uczelni badawczej. PG aktywnie współpracuje zarówno z instytucjami publicznymi jak i firmami wchodzącymi w skład Pomorskiego Klastra ICT Interizon skupiającego firmy z branży ICT.
Od 2019 roku we współpracy z PG działa także Centrum Innowacji Cyfrowych (Digital Innovation Hub – DiH4.AI). Finansowany z funduszy rządowych DiH4.AI wspiera przedsiębiorców w procesie wdrażania nowoczesnych rozwiązań. „Z całą pewnością z biegiem czasu AI stanie się elementem obecnym w każdej firmie, rynek przemysłowy jest jednak dopiero na etapie budowania świadomości firm – mówi Przemysław Kowalski, Dyrektor Wykonawczy DiH4.AI – Budowanie i przedstawianie przedsiębiorstwom kontekstu w jakim AI może być wykorzystane oraz wartości z niego płynących jest pierwszą aktywnością, którą przedstawiciele ekosystemu innowacji powinni kierować w stronę przedsiębiorców” – dodaje. Zainteresowanie rodzimych przedsiębiorców rozwiązaniami opartymi na sztucznej inteligencji jest dużym wyzwaniem dla rozwoju polskiego sektora AI. Jednak aktualne prognozy ekonomiczne jasno wskazują, że firmy, które nie będą wdrażać nowoczesnych technologii lub będą z tym zwlekać, szybko zaczną tracić przewagę konkurencyjną. Rozumiejąc to eksperci współpracujący z Centrum Innowacji stworzyli unikatowe narzędzie pozwalające przedsiębiorcom ocenić szanse, zagrożenia, koszty i korzyści płynące z wdrożenia rozwiązań AI. „DIH oferuje kompleksową obsługę przedsiębiorców zaczynając od procesu doradztwa, w którym przeprowadzamy audyt stanu cyfrowego przedsiębiorstwa według metodologii ADMA. W trakcie tego procesu identyfikujemy potrzeby i braki firmy, a następnie wspólnie z przedsiębiorcą budujemy strategię cyfryzacji. Jeśli w danym przedsiębiorstwie występują luki kompetencyjne to kierujemy pracowników na szkolenia organizowane przez DiH4.AI. Firmy mogą też skorzystać z zasobów mocy obliczeniowej oferowanej przez nasz klaster obliczeniowy dla przygotowanego przez siebie modelu AI. Umożliwiamy także dostęp do laboratorium robotycznego, gdzie przedsiębiorcy mogą wspólnie z naszymi ekspertami zbudować prototyp urządzenia lub produktu. Poza tym organizujemy różnego rodzaju wydarzenia: meetup’y, hackathony, konferencje i seminaria, za pomocą których popularyzujemy wiedzę o AI oraz inspirujemy pokazując ciekawe zastosowania nowych technologii.” – mówi Jacek Kawalec, dyrektor strategiczny DiH4.AI.
Oprócz uczelni i specjalnych projektów, wdrażaniu i komercjalizacji rozwiązań AI w regionie sprzyja dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna i biznesowa taka jak parki technologiczne, inkubatory i akceleratory oraz najwyższej klasy przestrzenie biurowe. Zarówno Gdański Park Naukowo-Technologiczny jak i Pomorski Park Naukowo Technologiczny w Gdyni umożliwiają przedsiębiorcom prace nad prototypami w swoich laboratoriach. Dostępne są także konsultacje z ekspertami w kwestiach dotyczących komercjalizacji technologii, patentowania i finansowania.
Kierunek AI
Innowacyjność jest miarą konkurencyjności współczesnych gospodarek. Z tego względu zarówno Pomorze, jak i cała Polska dąży do tego by być twórcą nowych technologii, a nie tylko konsumentem cudzych rozwiązań. Specyfika dynamicznie rozwijającej się branży takiej jak AI sprawia, że aby zostać jednym z czołowych graczy na rynku, nie wystarczy nadążać za trendami, trzeba je wyprzedzać. Ta reguła dotyczy nie tylko firm rozwijających nowe technologie, ale również regionów aspirujących do miana najważniejszych technologicznych hubów. Konieczny jest ciągły rozwój, dostrzeganie pojawiających się potrzeb i potencjału nowych rozwiązań, a także przyciąganie nowych inwestycji i firm oraz kultywowanie tworzących się kooperacji. Na Pomorzu teoria ta jest przekuwana w praktykę. Bogaty krajobraz pomorskiego AI tworzy doskonałe warunki rozwoju dla dużych i małych firm z branży. AI na Pomorzu ma się doskonale i wciąż rośnie w siłę.
